Display to small

In ... uel quasi materie] cf. Thom., Super Sent., I, 5, 2, 1, sol. (155-156); S.th., I, 41, 3, resp. • • • Henr. de Gand., Summa, 54, 3, ad 5 (195,901-208,1182). • • • cf. etiam Alex. Hal., S.th., I, n.297, ad 4 (426a); n.300, sol. (433a) • • • Alb., Super Sent., I, 4, A, 2, ad 1 (157b); S.th., I, 7, 30, 3, 2, sol. (237,82-238,19) •  •  • Bonau., Super Sent., I, 5, 1, 2, resp. (115b) •  • • Petr. de Tarant., Super Sent., I, 5, 3, 1, resp. (56a): «Respondeo. Hac praepositio “de” multipliciter accipitur in creaturi: aliquando pure materialiter, ut cultelus de ferro, aliquando pure originaliter, ut lumen de sole, aliquando pure ordinaliter, ut de mane fiet meridies, aliquando vero mixtim, materialiter simul originaliter, ut Filius de substantia Patris. In Divinis vero non est materia, sed substantia divina, quae est purus actus. Unde proportionaliter loquendo in Divinis “de” aliquando accipitur substantialiter, ut filius de substantia diuina; aliquando ordinaliter, ut Christus factus est de aeterno temporalis; aliquando mixtim, substantialiter et originaliter, ut de substantia Patris. Nam, si tantum substantialiter acciperetur, sicut dicitur Filius de substantia Patris, ita Pater de substantia Filii» • • • Aeg. Rom., Ord., I, 5, 2, 1, resp. (38vaK-M): «Respondeo dicendum quod Filium esse de substantia Patris tripliciter venari possunt: primo ratione ipsius producentis, secundo ratione producti, tertio ratione modi producendi. Nam omne quod nascitur, procedit a quodam in quoddam secundum quod aptum natum est, ut dicitur II Physica, ita Filius precedit a Patre, ut persona subsistentes et secundum modum nature, prout aut procedit a Patre sive de Patre gignitur. Cum Pater ipse simplex sit et nichil sit in eo quod non sit substantia eius, oportet Filium esse genitum de substantia Patris. Istam rationem tangit AVGVSTINVS XV De Trinitate cap. 19 dicit: «Quia Pater existit natura ineffabiliter simplici, que nichil est aliud quam eius substantia Filius, non nisi de substantia eius est genitus». Secunda via est considerando ipsam persona Filii naturam Filius plus dicit quam genitus, quia, ad hoc quod aliquod gignatur ab aliquo, sufficit quod procedat ab ipso naturaliter secundum aliquem modum siilitudinis. Et secundum istum modum dicemus colorem generare sui similitudinem in aere sive in oculo; tamen similitudo coloris in aere non est filia coloris, quia ad hoc quod aliquos sit Filius oportet habere unitatem in natura et in substantia cum Patre. Et ideo dicit COMMENTATOR in VII Metaphysica quod Pater et Filius sunt unum in forma. Quia igitur de ratione filiationis est unitas in forma substantiali sive in natura cum Patre considerando persona Filii, quia Filius, oportet ipsum ponere eiusdem substantie cum Patre. Istam rationem tangit AVGVSTINVS II libro Contra Maximinum, et habetur in littera dicens: «Nullo modo Dei verum Filium cogitatis, si eum natum esse de substantia Patris negatis». Tertia via est ex modo procedendi: procedit enim a Patre per modum nature, non nature cuiuslibet, sed nature intellectualis, ut Verbum, scilicet a dicente. Ex hoc autem duo modi haberi possunt. Nam ex eo quod procedit a Patre per modum nature, oportet quod ei Patris natura communicetur, et ita de natura Patris, que substantia est, generabitur. Istam viam tangit DAMASCENVS I libro cap. 8, qui dicit generationem esse opus nature, que generatio Filium de substantia Patris producit. Alius modus est, quia Filius procedit per modum nature, non cuiuslibet intellectualis, et ideo gignitur de scientia Patris: sicut verbum intellectuale de scientia dicentis, sed scientia Patris est substantia Patris, oportet Filium de substantia Patris esse productum. Et istam rationem diffuse ponit AVGVSTINVS XV `De Trinitate cap. 13. Patet igitur Filium esse de substantia Patris, tum quia Filius, tum quia est a Patre simplici, tum quia procedit per modum nature, tum quia habet esse, ut Verbum, et per modum intellectus est genitus» • • • Rich. de Mediau., Super Sent., I, 5, 3, ad 1 (69a): «Ad primum in oppositum cum dicitur, quod haec preapositio “de”, cum sit transitiva, importat aliquam diversitatem etc. dico quod non semper diversitatem importat realem respectu casus cui immediate adiungitur , sed vel respectu illius vel alterius, qui cum illo construitur, et oportet extendere nomen diversitatis ad distinctionem. Dico ergo quod respectu substantiae Patris notat differentiam secundum rationem, quia substantia divina et Filius ratione differunt, inter autem Patrem et Filium notat realem distinctionem notionalem» ↩︎