Display to small

Rotate your device or try a larger display

No equivalent paragraph (chunk) in redactio A available
B.I.3.1.10

Ad istud respondetur quod illud quod non habet causam efficientem nullo modo potest habere causam finalem et ideo quod est primum efficiens est primum simpliciter. Assumpta probatur, quia omne quod secundum suum esse dependet ab alio, quantum est de se, potest non esse nec est necesse esse; set omne causatum dependet secundum suum esse a sua causa, quecumque sit illa; ergo omne quod habet causam quamcumque, puta solam finalem, quantum est de se, potest non esse substracto eo a quo dependet; omne autem tale quod de se non esset uel posset non esse indiget causa precedente ipsum natura uel tempore que reducat ipsum de non esse ad esse; hec autem est sola causa efficiens; ergo omne quod habet aliquam causam finalem uel aliam habet etiam efficientem.

 B.I.3.1.11

Set ad hoc posset dici per interemptionem minoris, quia non omne quod habet causam, saltem finalem, dependet ab ea secundum suum esse; dependentia enim effectus ad quamcumque causam est secundum rationem causalitatis illius cause; causalitas autem efficientis est ut a qua est effectus, materie uero et forme ut ex quibus est compositum, finis uero ut ad quam uel cuius gratia aliquid est; ergo dependentia ad causam finalem solum est ut ad quam uel cuius gratia res est et non ut a qua uel ex qua res habet esse; ergo substracta causa finali non propter hoc tollitur esse rei, set tollitur ordo ad causam cuius gratia res erat. Et ex hoc bene sequitur quod talis res frustra est, set non sequitur quod desinat esse absolute uel desinere possit; illud 1 autem est inconueniens, scilicet quod res frustra sit; quod sequitur alio inconuenienti posito, scilicet si finis rei substrahatur, set non sequitur quod impossibile sit rem esse.

  1. illud … res frustra sit] cf. Auct. Ar., 3, 18 (161,16); • • • Arist., De caelo, I, 4, 271a33 ↩︎

 B.I.3.1.12

Puto tamen quod siue precedens ratio concludat siue non, quod impossibile sit primum simpliciter non esse primum efficiens et econuerso. Cuius ratio est quia perfectissimo 1 simpliciter non potest deesse aliqua perfectio simpliciter quam melius 2 sit esse quam non esse, habere quam non habere; set primum simpliciter est perfectissimum simpliciter, causalitas autem effectiua est perfectio simpliciter quam melius et dignius est habere quam non habere (perfecti 3 enim est agere); ergo primum simpliciter est primum efficiens et econuerso. Sic igitur patet quod predictis uiis potest ex creaturis Deus cognosci quantum ad id quod ad essentiam diuinitatis pertinet et eius unitatem.

  1. perfectissimo … quam non habere] cf. Anselm., Prosl., 5 (104,14-16); • • • Thom., Super Sent., I, 2, 1, 2, sed contra 2 (62); • • • Duns Scot., De primo princ., 4, 53 (140) ↩︎

  2. melius … quam non esse] cf. Auct. Ar., 4, 48 (170,12); • • • Arist., De gen. et corr., II, 10, 336b28-29; • • • Ambrosiaster, Qu. uet. et noui test., 2, 1 (17,19-21) ↩︎

  3. perfecti enim est agere] cf. Auct. Ar., 3, 6 (160,99 1); • • • Arist., Meteor., IV, 3, 380a14-15 ↩︎
C.I.3'.1.8

Quod autem primum efficiens sit primum ens simpliciter probatur sic: perfectissimo simpliciter non potest deesse aliqua perfectio simpliciter quam melius sit habere quam non habere (alioquin si talis perfectio deesset ei, non esset perfectissimum simpliciter); set potentia actiua per quam competit alicui producere aliquid effectiue est talis perfectio quam melius est habere quam non habere (perfecti enim est agere); ergo primo enti, quod est simpliciter perfectum, non deest potentia actiua per quam alia possit effectiue producere, et sic primum ens est primum efficiens, cum non possit esse secundarium, cum a nullo sit factum.