Display to small
Rotate your device or try a larger display
Quod1 autem non sit necesse causam agentem precedere duratione suum effectum, patet, quia aut illud esset de ratione agentis inquantum agens absolute, aut inquantum est tale agens, scilicet per uoluntatem. Primum2 non potest dici, quia inueniuntur multa agentia quorum effectus statim sunt cum causis suis. Statim enim cum est ignis, lumen eius est in domo, et sol in eodem instanti in quo creatus est emisperium illuminauit.
Item nec de ratione agentis per uoluntatem est quod precedat duratione suum effectum, nisi uoluntas sit de nouo accedens, ita ut de non uolente fiat uolens, aut uoluntas sit deliberationem sequens; neutrum autem istorum est in Deo; ergo etc.
-
Quod … etc.] cf. Iac. Met., Super Sent., II, 1, 1 — Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Burgh. 122, f. 40rb: «Tertio non repugnat creature ab eterno fuisse inquantum producta ab alio. Si enim repugnaret sibi, uel hoc esset quia producta uel quia producta sic, scilicet per uoluntatem. Non primo modo, quia productum unde productum non de necessitate sequitur duratione suam causam, alioquin splendor productionis solis duratione sequeretur, quod falsum est. Item, quia effectus productus subito et in instanti non de necessitate est posterior duratione; creatura autem est huiusmodi effectus; ergo etc. Maior patet, quia in actione subita simul est principium actionis et Deus, sicut simul est illuminare et illuminari, illuminare et illuminatum esse, et ideo simul est productum esse solis et illuminare et illuminatum esse in aere. Minor etiam patet, quia creatio est actio subita qua [qua coni.: quam cod.] producta est creatura. […] Secundum etiam modo repugnat creature esse ab eterno, quia producta sic, scilicet per uoluntamte, quia non repugnat agenti per uoluntatem ab eterno agere, nisi quia uel de uolente fit uolens uel quia deliberando producit; neutrum autem horum uoluntati diuine congruit; ergo etc. Item quod Deus agit per uoluntatem non minuit eius potentiam; set si Deus ageret ex necessitate nature mundum ab eterno produxisset secundum omnes; ergo cum agat per uoluntatem, ab eterno [non minuit … eterno om. sed i.m. suppl.] potuit producere» — Troyes, Bibliothèque communale, Cod. 922, f. 68vb: «Tertio non repugnat creature ab eterno fuisse inquantum producta ab alio. Si enim repugnaret sibi uel hoc esset quia producta uel quia producta sic, scilicet per uoluntatem. Non primo modo, quia productum unde productum non de necessitate sequitur duratione suam causam, alioquin splendor productionem solis duratione sequeretur, quod falsum est. Nec secundo modo, quia non repugnat agenti per uoluntatem ab eterno agere, nisi uel quia de uolente fit uolens uel quia deliberando producit; neutrum autem horum vuoluntati diuine congruit; ergo etc. Item quod Deus agit per uoluntatem non minuit eius potentiam; sed si Deus ageret ex necessitate nature mundum ab eterno produxisset secundum omnes; ergo cum agat per uoluntatem, ab eterno potuit producere. Item ad principale effectus productus subito et in instanti non de necessitate est duratione posterior sua causa; creatura est huiusmodi; ergo etc. Maior patet, quod in actione subita simul est principium actionis et terminus, sicut simul est illuminare et illuminari et illuminatum esse, et ideo simul est productum esse solis et illuminare et illuminatum esse in aere. Minor etiam patet, quia creatio est actio subita qua producta est creatura. […]» ↩︎
-
Primum … est emisferium illuminauit] cf. Thom., De aetern. mundi (86,88‑98); S.c.g., II, 38 (128a) ↩︎
Quod autem non sit necesse causam agentem precedere duratione suum effectum, patet, quia aut illud esset de ratione agentis inquantum agens absolute, aut inquantum est tale agens, scilicet per uoluntatem. Primum1 non potest dici, quia inueniuntur multa agentia quorum effectus statim sunt cum causis suis. Statim enim cum est ignis, lumen eius est in domo, et sol in eodem instanti in quo creatus est emisperium illuminauit.
Item2 nec de ratione agentis per uoluntatem est quod precedat duratione suum effectum, nisi uoluntas sit de nouo accedens, ita ut de non uolente fiat uolens, aut uoluntas sit deliberationem sequens; neutrum autem istorum est in Deo; ergo etc.
-
Primum … est emisperium illuminauit] cf. Thom., De aetern. mundi (86,88‑98); S.c.g., II, 38 (128a) • • • Iac. Met., Super Sent., II, 1, 1 (T68vb; Vb40rb) — Città del Vaticano, Biblioteca Apostolica Vaticana, Cod. Burgh. 122, f. 40rb: «Tertio non repugnat creature ab eterno fuisse inquantum producta ab alio. Si enim repugnaret sibi, uel hoc esset quia producta uel quia producta sic, scilicet per uoluntatem. Non primo modo, quia productum unde productum non de necessitate sequitur duratione suam causam, alioquin splendor productionis solis duratione sequeretur, quod falsum est. Item, quia effectus productus subito et in instanti non de necessitate est posterior duratione; creatura autem est huiusmodi effectus; ergo etc. Maior patet, quia in actione subita simul est principium actionis et Deus, sicut simul est illuminare et illuminari, illuminare et illuminatum esse, et ideo simul est productum esse solis et illuminare et illuminatum esse in aere. Minor etiam patet, quia creatio est actio subita qua [qua coni.: quam cod.] producta est creatura. […] Secundum etiam modo repugnat creature esse ab eterno, quia producta sic, scilicet per uoluntamte, quia non repugnat agenti per uoluntatem ab eterno agere, nisi quia uel de uolente fit uolens uel quia deliberando producit; neutrum autem horum uoluntati diuine congruit; ergo etc. Item quod Deus agit per uoluntatem non minuit eius potentiam; set si Deus ageret ex necessitate nature mundum ab eterno produxisset secundum omnes; ergo cum agat per uoluntatem, ab eterno [non minuit … aterno om. sed i.m. suppl.] potuit producere» — Troyes, Bibliothèque communale, Cod. 922, f. 68vb: «Tertio non repugnat creature ab eterno fuisse inquantum producta ab alio. Si enim repugnaret sibi uel hoc esset quia producta uel quia producta sic, scilicet per uoluntatem. Non primo modo, quia productum unde productum non de necessitate sequitur duratione suam causam, alioquin splendor productionem solis duratione sequeretur, quod falsum est. Nec secundo modo, quia non repugnat agenti per uoluntatem ab eterno agere, nisi uel quia de uolente fit uolens uel quia deliberando producit; neutrum autem horum vuoluntati diuine congruit; ergo etc. Item quod Deus agit per uoluntatem non minuit eius potentiam; sed si Deus ageret ex necessitate nature mundum ab eterno produxisset secundum omnes; ergo cum agat per uoluntatem, ab eterno potuit producere. Item ad principale effectus productus subito et in instanti non de necessitate est duratione posterior sua causa; creatura est huiusmodi; ergo etc. Maior patet, quod in actione subita simul est principium actionis et terminus, sicut simul est illuminare et illuminari et illuminatum esse, et ideo simul est productum esse solis et illuminare et illuminatum esse in aere. Minor etiam patet, quia creatio est actio subita qua producta est creatura» ↩︎
-
Item … ergo etc.] cf. Thom., De aetern. mundi (87,119‑124) ↩︎
Quod autem ei non repugnat ratione cause producentis, quia est ab alio patet, quia non est necesse causam agentem precedere duratione suum effectum, quia si illud esset de ratione agentis, aut ergo inquantum est agens absolute, aut inquantum tale agens scilicet per uoluntatem. Primum non potest dici, quia inueniuntur multa agentia quorum effectus sunt statim cum suis causis. Statim enim cum est ignis lumen eius est in domo, et sol in eodem instanti in quo creatus est hemispherium illuminauit.
Item nec de ratione agentis per uoluntatem est quod precedat duratione suum effectum, nisi uoluntas sit de nouo accedens, ita ut de non uolente fiat uolens, aut uoluntas sit deliberationem sequens; neutrum autem istorum est in Deo, quare etc.